راپیدوگراف را می‌توان از مهم‌ترین ابزارهای ترسیم اشکال هندسی در زمینه مهندسی دانست. این نوع قلم‌ها با توجه به نوع جوهر و همچنین ساختار کلی آنها، انتخابی عالی در این زمینه محسوب می‌شوند. تاریخ ساخت راپید به قرن‌ها پیش باز می‌گردد، زمانی که شرکت تولیدکننده لوازم‌التحریری به نام routering در کشور آلمان برای اولین بار این نوع قلم را ساخت.
امروزه در کشور ما این قلم بیشتر با نام قلم فنی نیز به فروش می‌رسد، البته با توجه به کاربرد این نوع قلم در ترسیم نقشه‌های فنی، این نوع نام‌گذاری چندان هم عجیب نیست. در ادامه با ما همراه باشید تا به طور کامل شما را با این نوع قلم، کاربردهای مختلف و نحوه استفاده از آن آشنا کنیم.
در این ویدیو به صورت کامل با قلم راپید و یکی از کاربردهای آن که طراحی است کاملا آشنا خواهید شد:
مطالعه کنید: بهترین سایت‌های آموزش نقاشی با آبرنگ
تاریخچه مختصری از قلم‌های فنی
اولین قلم‌های فنی، کولیس‌های قابل تنظیمی بودند که با تغییر فاصله بین پایه آنها، عرض خط تغییر می‌کرد. آنها مانند یک قلم غوطه‌ور استفاده می‌شدند و در حین استفاده، باید آنها را مرتباً در جوهر فرو می‌کردید.
هم‌زمان با توسعه قلم‌های آب‌نما، قلم‌های فنی قابلیت حمل جوهر را پیدا کرده و استفاده از آن بسیار راحت‌تر شد. در دهه 1960، بیشتر قلم‌های فنی از یک لوله تغذیه برای جریان جوهر استفاده می‌کردند که جوهر قلم را در یک منبع خاص نگهداری می‌کرد. قلم‌های فنی از این نوع هنوز هم امروزه ساخته می‌شوند و دقیق‌ترین و قابل پیش‌بینی‌ترین پهنای خطوط را ارائه می‌دهند.
اصطلاحات «قلم فنی»، «قلم طراحی» و «قلم طراحی فنی» اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند و تعاریف دقیقی ندارند. خودکار طراحی فنی یا راپید، خودکاری است که دارای نوک سوزنی بوده، برای ترسیم خطوط مستقیم مناسب است، علامت‌های دقیق و ثابتی ایجاد می‌کند و دارای جوهر کاملاً ضد آب باشد.
خودکارهای طراحی فنی سنتی از یک لوله فلزی باریک که معمولاً حاوی یک سیم بسیار نازک است برای رساندن جوهر به نوک خودکار استفاده می‌کنند. طراحی دایره‌ای به قلم‌ها اجازه می‌دهد تا خطوط بسیار دقیقی را در جهت دلخواه شما ایجاد کنند. در این نوع از مکانیسم تحویل جوهر، شما باید خودکار را عمود بر سطح نوشتار نگه دارید تا به درستی کار کند.
مطالعه کنید: بهترین سایت‌های آموزش اوریگامی
ویژگی‌ها
برخی از مدل‌های جدید این نوع قلم، دارای نوک‌های پلاستیکی هستند که با بخش‌هایی فلزی تقویت شده‌اند. قلم‌های با نوک پلاستیکی دقت کمتری دارند؛ اما استفاده از آنها در زوایای مختلف آسان‌تر است. این قلم‌ها را می‌توان ریز قلم نیز در نظر گرفت، اما به طور کلی جزو خانواده راپیدها به شمار می‌آيند، زیرا جوهر ضدآب و نوک سوزن‌های محکم قلم، به آنها اجازه می‌دهد؛ مانند خودکارهای فنی سنتی طرح‌های مدنظر را ایجاد کنند.
ویژگی اصلی قلم‌های فنی، توانایی ایجاد خطوط با عرض (ضخامت) ثابت است. قلم‌ها در اندازه‌های مختلفی فروخته می‌شوند و شما می‌توانید هر قلمی را که دوست دارید خریداری کنید. جوهر مورد استفاده معمولاً از نوع رنگ‌دانه‌ای خواهد بود، به این معنی که از نوع جوهر آرشیوی است و با گذشت زمان محو می‌شود. جوهر این قلم‌ها پس از خشک شدن ضد آب خواهد بود و با سایر لوازم‌التحریر (هایلاتر، مداد و …) به خوبی کار می‌کند.
قلم‌های فنی برای طراحی دقیق خطوط استفاده می‌شوند. معماران طرف‌دار پر و پا قرص این قلم‌ها هستند، زیرا رایپدها خطوط مختلفی را برای انتقال اطلاعات متفاوت در نقشه‌های معماری ترسیم خواهند کرد. تصویرگران نیز از این نوع راپیدها استفاده می‌کنند زیرا خطوط ثابت و قابل پیش‌بینی را ترجیح می‌دهند. هنرمندان ترکیبی نیز میتوانند از آنها بهره ببرند؛ زیرا جوهر برخی از این قلم‌ها ضد آب است.
نوک قلم‌ها
قلم‌های فنی از نوکی سوزنی استفاده می‌کنند. این ویژگی به هنرمند اجازه می‌دهد منطقه و خطوط زیر نوک را به وضوح ببیند. نوک‌ها میتوانند از نوع نمد و یا فلز باشند. نوک‌های فلزی معمولاً در خودکارهای فنی قابل شارژ مجدد یافت می‌شوند در حالی که نوک‌های نمدی بیشتر در قلم‌های یکبار مصرف استفاده خواهند شد.
بدیهی است که نوک‌های فلزی بیشتر دوام می‌آورند، اما در مقایسه با نوک‌های نمدی میتوانند روی کاغذ کمی خط و خش ایجاد کنند. نوک‌های نمدی روی کاغذ صاف‌تر هستند، اما سریع فرسوده خواهند شد، مخصوصاً اگر روی کاغذ نامناسبی استفاده شوند. هنگامی که نوک نمدی فرسوده شود، ممکن است نتواند عرض ثابت خود را حفظ کند.
کلیک کنید: معرفی روش‌های افزایش تمرکز
انواع خودکارهای فنی
خودکارهای فنی موجود به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: خودکارهای کلاسیک با نوک فولادی، خودکارهای یکبار مصرف و خودکارهای قابل شارژ در ادامه به صورت مختصر به هر یک از این موارد می‌پردازیم.
خودکارهای نوک استیل کلاسیک
این نوع از راپیدها قابل پیش‌بینی‌ترین خطوط را به شما ارائه می‌دهند. آنها با جوهر نقاشی رنگ‌دانه و یا با استفاده از کارتریج‌های خاص خود پر می‌شوند. اندازه نوک این قلم‌ها بر حسب میلی‌متر ذکر شده است و بر خلاف شماره‌گذاری نسبتاً دلخواه قلم‌های یکبار مصرف نوک نمدی، همین اعداد نشان‌دهنده عرض خطی است که می‌توانید با کمک این قلم‌ها رسم کنید.
استفاده از آنها به طور کلی ارزان است، زیرا جوهر آنها قیمت چندانی ندارد، اما خرید خود خودکار کمی هزینه‌بر است. این نوع راپیدها نسبت به انواع دیگر، نیاز به نگهداری دقیق‌تری دارند. اگر اجازه داده شود جوهر در داخل قلم خشک شود، تمیز کردن مجدد نوک قلم ممکن است دشوار و یا حتی غیرممکن باشد. اگرچه می‌توان نوک این قلم‌ها را تعویض کرد، اما هزینه آن معمولاً نزدیک به هزینه خرید قلم است. با این حال، اگر به درستی از آنها مراقبت شود، این قلم‌ها برای سال‌های زیادی دوام خواهند داشت.
مطالعه کنید: طریقه نوشتن نامه کاورلتر
خودکارهای یکبار مصرف
اینها ساده‌ترین نوع از قلم‌های فنی از جهت استفاده و نگهداری هستند، زیرا وقتی کارتان تمام شد، آنها را در سطل زباله می‌اندازید. خرید آنها ارزان است، اما اگر زیاد از آنها استفاده کنید، میتوانند در درازمدت گران باشند، زیرا جایگزینی کل قلم معمولاً گران‌تر از هزینه مربوط به پر کردن مجدد قلم با جوهر است.
اندازه‌های نوک این قلم‌ها به صورت عددی درج شده است، اما عرض خط واقعی بر حسب میلی‌متر نیست. این اندازه‌ها بیشتر یک چیز نسبی است. برخی از مارک‌ها عرض خط را به طور جداگانه بیان می‌کنند، برخی دیگر نه.
اگر خودکارهای فنی خود را همیشه گم می‌کنید و یا قصد ندارید هزینه زیادی را برای خرید این نوع قلم‌ها بپردازید، خودکارهای فنی یکبار مصرف میتوانند کیفیت بسیار خوبی داشته باشند و با استفاده حرفه‌ای به خوبی از پس نیازهای شما برآیند. طیف گسترده‌ای از قلم‌های مختلف از این نوع موجود است و کاربران میتوانند بسته به نیاز خود هر کدام را خریداری کنند.
خودکارهای فنی قابل شارژ
در برخی از خودکارهای فنی، هنگامی که نوک راپید را تعویض کنید، کل جوهر قلم نیز دوباره پر می‌شود. در سایر مدل‌ها، می‌توانید نوک قلم را به طور جداگانه تعویض نمایید البته شاید این کار دشوار باشد. ویژگی مثبت این نوع طراحی در آن خواهد بود که در صورت خرابی نوک، تنها باید نوک را عوض کنید و نیازی به خرید یک خودکار جدید وجود ندارد.
اندازه نوک این نوع قلم‌های فنی متغیر است. برخی به سادگی عددی نسبی را به شما نشان می‌دهند و برخی دیگر عرض خط را به شکل دقیق مشخص می‌کنند. قلم‌های قابل شارژ میتوانند همراهان خوبی باشند. کارایی آنها نسبت به خودکارهای یکبار مصرف بهتر است و در عین حال مشکلات نگهداری از خودکارهای نوک فولادی را ندارند. در مقایسه با سایر قلم‌های فنی، این نوع قلم‌ها معمولاً دارای بدنه‌ای فلزی هستند و دوام خوبی خواهند داشت.
سایر قلم‌های فنی
چند راپید وجود دارند که قلم فنی مناسبی نیستند، اما ذکر آنها در اینجا خالی از لطف نیست. این قلم‌ها دارای بسیاری از ویژگی‌های خودکارهای فنی هستند. آنها از نوک سوزنی، خط پایدار، جوهر با کیفیت و … بهره می‌برد؛ اما مزایای یک قلم رول بال معمولی در روان‌نویسی را به همراه خواهند داشت.
Pilot G-Tec-C4 از جمله همین قلم‌ها است که خطی 0.2 میلی‌متری را ارائه می‌کند و دارای محدوده 10 رنگ است. Uni-ball Signo Bit 028 یک خط 0.2 میلی‌متری را در 5 رنگ به شما ارائه خواهد کرد و Uni-ball Signo Bit 018 دارای بهترین رول بال جهان به شمار می‌آيد آن هم با ضخامت 0.13 میلی‌متر، ولی فقط در رنگ مشکی عرضه می‌شود.
حتما بخوانید: بهترین روش‌ها برای تحصیل در خارج از کشور
نکات مهم در مورد قلم فنی
نوک خودکارهای طراحی فنی از 0.03 میلی‌متر به شکل کم رنگ تا 1.5 میلی‌متر به شکل پررنگ متغیر است. هر نوک، خطی با عرض چند واحد ایجاد می‌کند. قلم‌های مختلف را می‌توان به صورت هم‌زمان و برای برجسته کردن طراحی استفاده کرد.
نوک‌های کوچک میتوانند جزئیات دقیقی ایجاد کنند، اما برای جلوگیری از آسیب به کاغذ، باید با ظرافت از آنها استفاده کرد. نوک‌های بزرگ‌تر دوام بیشتری دارند و جریان جوهر غنی‌تری را امکان‌پذیر می‌کنند. خطوط ضخیم آنها برای خطوط و حروف پررنگ مناسب است.
برخی از خودکارهای طراحی فنی از طرح نام‌گذاری استفاده می‌کنند که با اندازه‌گیری میلی‌متری مطابقت ندارد. اعداد روی این خودکارها مانند 003 یا 05 اندازه نوک نسبی آنها را بیان می‌کند. قلمی با شماره 003 دارای اندازه نوک 0.15 میلی‌متر است، در حالی که اندازه نوک راپید 05 با 0.45 میلی‌متر قابل مقایسه است. می‌توانید اندازه نوک میلی‌متری هر یک از این خودکارها را در صفحات محصول مربوطه آنها در وب‌سایت شرکت تولیدکننده بررسی کنید. علاوه بر این، برخی از تولیدکنندگان عرض نوک را به عنوان معیار در نظر خواهند گرفت در حالی که برخی دیگر خط ترسیم شده توسط راپید را اندازه می‌گیرند.
کلیک کنید: مزایای آدرنالین چیست؟
دوام قلم
نوک‌های فلزی دوام بیشتری نسبت به نوک‌های پلاستیکی دارند؛ اما یاد گرفتن طراحی با آنها زمان بیشتری را از شما خواهد گرفت. همان‌طور که گفته شد، خودکارهای طراحی فنی میتوانند نوکی فلزی یا نوک پلاستیکی داشته باشند که با یک راهنمای فلزی تقویت شده است. نوک‌های فلزی بادوام هستند و می‌توان آنها را در اندازه‌های بسیار ظریف ساخت. با این حال، تعویض آنها گران‌تر است و نیاز به تمیز کردن منظم دارند.
قلم‌هایی با نوک پلاستیکی اغلب نسبت به همتایان فلزی خود نرم‌تر هستند. آنها در زمینه زوایای ترسیمی حاد بهتر عمل خواهند کرد و میتوانند مقدار کمی تغییر خط را ایجاد کنند، اما در عین حال دوام کمتری خواهند داشت. حتی استفاده دقیق از این نوع راپیدها می‌تواند منجر به شکستگی یا فرسودگی نوک قلم شود. با این حال، قیمت پایین‌تر و قابل اطمینان بودن، محبوبیت آنها را در بین هنرمندان به شدت افزایش داده است.
سیستم پر کردن جوهر
هنگام خرید یک راپید فلزی، بسیاری از افراد در زمینه انتخاب قلم‌های کارتریجی و یا قلم‌های دارای بطری جوهر سردرگم می‌شوند. قلم‌های قابل استفاده مجدد ممکن است از یک سیستم پرکننده مبتنی بر کارتریج استفاده کنند. قلم‌هایی که از بطری جوهر استفاده می‌کنند به شما امکان می‌دهند جوهرهای مختلفی را آزمایش کرده و یا جوهری که از قبل دارید را رقیق کنید تا به گرادیان رنگ مدنظر خود برسید.
به خاطر داشته باشید که فقط باید از جوهرهایی استفاده کنید که برای استفاده با خودکارهای نقشه‌کشی فنی یا خودکارهای آب‌نما در نظر گرفته شده است؛ زیرا ممکن است جوهرهای دیگر به خودکار آسیب برسانند. قلم‌های راپیدی نوک فلزی در طول زمان مقرون به صرفه‌تر هستند. نقطه ضعف این نوع قلم‌ها در این است که ممکن است جوهر به راحتی در هنگام پر کردن و یا حمل و نقل ریخته شود.
اگر نگران آشفتگی ریختن جوهر هستید، قلم‌های کارتریجی گزینه بهتری هستند. آنها به راحتی نصب می‌شوند و نیازی نیست جوهر را به صورت دستی پر کنید. از بین قلم‌های فنی مختلف، قلم‌های یک بار مصرف میتوانند بهترین گزینه برای مصرف‌کنندگان ایرانی باشند.
هزینه کم و همچنین تنوع رنگی در قلم‌های فنی یک بار مصرف موجب شده تا بسیاری از طراحان و حتی دانش‌آزموان به استفاده از این نوع قلم‌های فنی روی بیاورند. مهم‌ترین نکته‌ای که در هنگام خرید این نوع قلم‌ها باید به آن توجه کرد، ضخامت نوک قلم و همچنین شرکت سازنده است. به طبع هرچه شرکت سازنده از اعتبار بهتری برخوردار باشد، کیفیت قلم نیز بالاتر خواهد بود.
از دست ندهید: فیلو فوبیا چیست؟
سخن پایانی
در این متن سعی کردیم به طور کامل شما را با این موضوع که راپید چیست؟ چه کاربردهایی دارد و چگونه از آن استفاده خواهد شد آشنا کنیم. همان‌طور که در ابتدای متن نیز گفته شد، سابقه تولید قلم‌های به چند قرن قبل و کشور آلمان بازمی‌گردد.
امروزه انواع بسیار متنوعی از این قلم با رنگ‌های مختلفی در بازار به فروش می‌رسند. این تنوع باعث شده است تا کاربران بتوانند با توجه به نیاز و سلیقه خود، بهترین قلم را از بین مدل‌های مختلف انتخاب نمایند. اگر از قلم رپید به درستی استفاده شود، می‌توان تا زمان اتمام جوهر، به طور کامل از آن بهره برد.
